بررسی تطبیقی تأثیر نهادهای محلّی قبل و بعد از انقلاب اسلامی بر مشارکت شهروندی (مطالعه‎ی موردی: خانه‎ی انصاف و شوراهای حل اختلاف)

Authors

  • اسماعیل پارسایی دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس تهران
  • رضا حسین پور پوریان دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، دانشگاه تربیت مدرس تهران
  • محمد رضا حافظ نیا استاد گروه جغرافیا، دانشگاه تربیت مدرس تهران
Abstract:

به‌ موضوع مشارکت مردم در امور محلّی به‌عنوان یک عامل اساسی در بررسی‌های توسعه توجّه شده است. در ایران شروع اندیشه‎ی ایجاد نهادهای رسمی برای مشارکت مردم در امور اجرایی محل سکونت آنان، به انقلاب مشروطه بازمی‌گردد. از آن تاریخ تاکنون نیز نهادهای متنوّع و متفاوتی با ماهیّت محلّی به‌وجود آمده‌‌اند که هدف از ایجاد آنها مشارکت مردم در امور محلّی و واگذاری اداره‌ی امور محلّی به آنان بوده است. از میان این نهادهای محلّی، خانه‌ی انصاف در دوره‌ی رژیم پهلوی و شوراهای حل اختلاف در دوره‌ی جمهوری اسلامی است که با هدف ایفای نقش داوری در سطح محلّی ایجاد شدند. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی محتوا و گردآوری داده‌ها برپایه‎ی‌ اسناد رسمی و کتابخانه‌‌ای، با بررسی دو نهاد یاد شده از نظر نحوه‌ی تشکیل و ترکیب اعضا، وظایف و اختیارات، تشکیلات اداری و بودجه، نظارت حکومت مرکزی و میزان استقلال دو نهاد یاد شده، اعتقاد و باور نظام سیاسی حاکم به راهبرد توزیع فضایی قدرت و واگذاری امور محلّی مردم به آنان برای اداره‌ی بهتر جامعه را سنجیده است. ملاک انجام این پژوهش، قانون تشکیل خانه‌ی انصاف و آیین‌نامه اجرایی شورای حل اختلاف، است. برپایه‎ی نتایج تجزیه و تحلیل یافته‌ها مشخّص شد، نبود ساختار سازمانی و هویّت فیزیکی مشخّص، وظایف و اختیارات اندک و نظارت شدید حکومت مرکزی، خانه‌ی انصاف را به یک نهاد خنثی و ناکارآمد تبدیل کرده است. اما شورای حل اختلاف نسبت به خانه‌ی انصاف، در ایفای نقش داوری محلّی از استقلال عمل بیشتری برخوردار بوده، قدرت نقش‌آفرینی بیشتری دارد. بررسی حاضر نشان می‌دهد، نظام جمهوری اسلامی راهبرد توزیع فضایی قدرت و واگذاری امور محلّی مردم به آنان برای اداره‌ی بهتر جامعه را باور دارد. اما این مسئله به‌ این معنی نیست که شورای حل اختلاف یک نهاد محلّی کامل و بدون نقص است، بلکه آیین‌نامه اجرایی شورای حل اختلاف در راه واگذاری امر داوری محلّی به مردم ضعف‌های اساسی دارد. درصورت اصلاح آیین‌نامه و رفع ضعف‌های قانونی، این شورا می‌تواند به‌عنوان یک نهاد داوری محلّی نسبت به حال حاضر بسیار کارآمدتر و اثرگذارتر عمل کند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی تطبیقی انجمن‌های محلی با شوراهای اسلامی (قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران)

پس از انقلاب مشروطه، قانون‌گذاران ایران در میان نهادهای سیاسی به انجمن‌ها و شوراهای محلی به‌عنوان راه‌حل مناسبی برای توسعه دموکراسی توجه کردند. در مقاله حاضر، قبض و بسط قانون‌گذاری در این خصوص طی یک قرن اخیر مطالعه شده است. بدین‌منظور قوانین و اسناد مصوب مجلس درباره انجمن‌ها و شوراها از انقلاب مشروطه تاکنون استخراج شده، سپس داده‌ها و اطلاعات به روش تطبیقی بین قبل و بعد از انقلاب اسلامی تحلیل شد...

full text

بررسی امنیت ملی ایران قبل و بعد از انقلاب اسلامی

امنیت ملی مجموعه توانمندی­های طبیعی، راهبردی و بهره­برداری یک نظام برای دستیابی به منافع ملی را شامل می­شود که نبود تهدید، صرفا مقدمه آن است. روحیه نیروهای نظامی، تعداد و هوشمندی دانشمندان، تکنولوژی، ویژگی­های رهبران و شخصیت­های سیاسی و نظامی، موقعیت ژئوپولیتیکی و قدرت اقتصادی کشور، از جمله عوامل مؤثر در امنیت ملی است. مطالعه و بررسی مبانی و بنیان­های امنیت و نیز چگونگی و شیوه­های تامین آن در د...

full text

مطالعة تطبیقی حضور زن در قوة مقننه: تحولات قبل و بعد از انقلاب اسلامی ایران

از جمله تغییر و تحولاتی که در دهه‌های اخیر در حوزۀ‌ سیاسی و اجتماعی در ایران به‌وجود آمد، تغییر در میزان حضور و مشارکت سیاسی‌ـ اجتماعی زنان بوده است و انتظار می‌رود با افزایش توانمندی‏ها و ارتقای سطح تحصیلات زنان و افزایش تعاملات در سطح بین‌الملل، حضور زنان در حوزۀ قدرت سیاسی‌ـ اجتماعی، به‌ویژه در قوة مقننه، دو‌چندان شود. این پژوهش با تأکید بر اهمیت مشارکت سیاسی زنان در توسعه‏ و پیشرفت کشور، با...

full text

The Study of Stressful Factors in Clinical Education for Nursing Students Studying in Nursing and Midwifery College in Khorramabad

کچ هدي پ شي مز هني فده و : شزومآ لاب يني شخب ساسا ي شزومآ مهم و راتسرپ ي تسا . و هنوگ ره دوج لکشم ي شزومآ رد لاب يني ، آراک يي هدزاب و ا ني شزومآ زا شخب راچد ار لکشم م ي دنک . فده اب رضاح شهوژپ سررب ي لماوع سرتسا از ي شزومآ لاب يني رد وجشناد ناي راتسرپ ي هدکشناد راتسرپ ي و يامام ي ماـجنا داـبآ مرـخ تسا هتفرگ . شور و داوم راک : رضاح هعلاطم کي هعلاطم صوت يفي عطقم ي تسا . د...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 43(77، پاییز 1390)  issue 3

pages  146- 164

publication date 2011-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023